Einde agentuur (1): Wat kunt u als handelsagent claimen?

Het eindigen van een agentuurovereenkomst gaat meestal niet zonder slag of stoot. Met name als de wettelijke regels geldend bij beëindiging niet in acht worden genomen, liggen procedures in het verschiet. De rechtspositie van de handelsagent bij beëindiging van de agentuur is nauwgezet wettelijk geregeld. Maar welke rechten hebt u als handelsagent exact?

De meeste handelsagenten, weten wel dat zij bij beëindiging van de agentuurovereenkomst in principe recht hebben op een klantenvergoeding. Met name als zij nieuwe klanten hebben aangedragen, of bestaande klanten hebben uitgebouwd. Maar dat is niet het eind van het liedje. Vaak heeft de handelsagent meer opties.

Wettelijke rechten: provisie, commissie, schadevergoeding en klantenvergoeding (goodwill)

U kunt als handelsagent recht hebben op commissie of provisie voor de volgende orders:

* Orders getekend tijdens de agentuur, als de daaropvolgende overeenkomst door uw tussenkomst tot stand is gekomen (artikel 7:431(1)(a) BW);

* Orders getekend tijdens de agentuur, zonder uw tussenkomst, als de daaropvolgende overeenkomst tot stand is gekomen met iemand die u reeds vroeger voor een dergelijke overeenkomst had aangebracht (artikel 7:431(1)(b) BW);

* Orders getekend tijdens de agentuur, zonder uw tussenkomst, als de daaropvolgende overeenkomst is afgesloten met iemand uit uw klantenkring of verkoopgebied (tenzij expliciet is afgesproken dat u daar geen alleenrecht hebt) (artikel 7:431(1)(c) BW);

* Orders getekend na de agentuur, als deze hoofdzakelijk zijn te danken aan uw werkzaamheden tijdens de agentuur (tenzij de resulterende overeenkomst pas lange tijd na einde agentuur is gesloten) (artikel 7:431(2)(a) BW);

* Orders getekend na de agentuur, als de bestelling is ontvangen voor de beëindiging van de agentuurovereenkomst (artikel 7:431(2)(b) BW).

U kunt als handelsagent soms ook recht hebben op een beloning:

* Recht op beloning zonder orders, wanneer u wel bereid was uw verplichtingen na te komen, maar de principaal daarvan geen gebruik maakte, of veel minder dan normaal (tenzij hem daarbij redelijkerwijs niets valt te verwijten) (artikel 7:435(1) BW).

U kunt als handelsagent daarenboven ook recht hebben op typische vergoedingen bij beëindiging van de agentuur:

* Gefixeerde schadevergoeding: een vergoeding over de tijd die de overeenkomst nog had behoren te duren als de normale opzegtermijn in acht zou zijn genomen, als de principaal de overeenkomst voortijds heeft beëindigd, of zonder de opzeggingstermijn te respecteren, behoudens dringende redenen (artikel 7:441(1) BW).

* Volledige schadevergoeding: in plaats van voorgaande mag ook de volledige schade geclaimd worden, onder dezelfde randvoorwaarden (artikel 7:441(3) BW);

* Klantenvergoeding: een vergoeding ter hoogte van maximaal één jaar beloning voor het aanbrengen van nieuwe klanten en/of de overeenkomsten met de bestaande klanten, voor zover de principaal daarvan na einde agentuur nog aanzienlijke voordelen heeft, en voor zover betaling van een dergelijke klantenvergoeding redelijk is (artikel 7:442(1) BW).

Nota bene dat u bij de bovenstaande schade- en klantenvergoeding binnen één jaar aan de bel moet trekken, anders loopt u het risico dat uw vorderingen verjaard zijn (artikel 7:444 BW) of vervallen (artikel 7:442(3) BW).

Nog meer rechtsbescherming

Nog afgezien van bovenstaande claims, biedt de wet handelsagenten een relatief sterke bescherming. Een kleine greep uit de bepalingen die in het voordeel van de handelsagent werken:

* Als u daarom vraagt, is de principaal verplicht u een ondertekende kopie te verschaffen met de op dat moment geldende inhoud van de agentuurovereenkomst (artikel 7:428(3) BW).

* Als orders worden geweigerd, betekent niet zonder meer dat u geen recht meer hebt op commissie. De wet gaat ervan uit dat een order door de principaal is geaccepteerd, zodat die u commissie moet betalen, tenzij hij binnen een redelijke termijn meedeelt dat hij de order weigert of een voorbehoud maakt (in principe binnen één maand) (artikel 7:432(1) BW).

* Uw aansprakelijkheid als handelsagent, voor zover die samenhangt met gesloten overeenkomsten of getekende orders, is wettelijk beperkt. U kunt niet zomaar aansprakelijk gesteld worden (artikel 7:429 BW).

Commentaar

Wij merken dat het in de praktijk vaak mis gaat. Vandaar dit korte overzicht.

Ten eerste komt het vaak voor dat een agentuurovereenkomst op onregelmatige wijze wordt beëindigd (dus in strijd met de wettelijke regels). Dat opent een discussie over schadeplichtigheid. In een andere post geven wij handvatten hoe u dit kunt voorkomen (Einde agentuur: Hoe moet ik mijn contract beëindigen?).

Ten tweede gaat het vaak mis bij de claims achteraf. Onze indruk is dat men veel laat liggen. Dat is zonde, zeker als u toevallig handelsagent bent. U hebt het merk mee opgebouwd. U hebt er hard genoeg voor moeten werken. U hebt recht op de vergoedingen die – in Europees verband – zijn afgesproken.

Ten derde laat men soms zonder het te weten een vordering verjaren, of vervallen, door geruime tijd niets te doen. Ook dat is zonde.

Ons advies: zorg ervoor dat u een gespecialiseerde advocaat vindt.

Op de hoogte blijven? 

Download hier onze eBooks en nieuwsbrieven.

In agentuur gespecialiseerde advocaat nodig?

Mail vrijblijvend met Gino van Roeyen (Contact, LinkedIn) of Adriaan Buyserd (Contact, LinkedIn):